Η αξιοποίηση των ντόπιων εργαζόμενων και η εκμετάλλευση των ξένων
Οι πραγματικές ανάγκες σε εργατικό δυναμικό και η κάλυψη τους από Κύπριους
Του Άθου Ελευθερίου Γενικού Γραμματέα ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ-ΠΕΟ
Μέχρι τον περασμένο χρόνο οι απαιτήσεις των εργοδοτών για εργατικά χέρια από τρίτες χώρες, με εξαίρεση τον τομέα της Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, επικεντρώνονταν κυρίως σε εξιδεικευμένες θέσεις εργασίας. Τους τελευταίους μήνες όλο και εντονότερα εμφανίζονται νέες απαιτήσεις οι οποίες ‘ενισχύονται’ με έρευνες από τους εργοδότες, που αποδεικνύουν όπως ισχυρίζονται ανάγκες χιλιάδων θέσεων εργασίας, με τις περισσότερες να αφορούν ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό.
Αυτές οι θέσεις συγκρούονται με την πραγματικότητα όπως αυτή εμφανιζόταν μέχρι τον περασμένο χρόνο. Οι άνεργοι ήταν μερικές δεκάδες χιλιάδες, οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση πολύ περισσότεροι και με εισόδημα πολύ χαμηλό. Πολλές χιλιάδες εργαζόμενοι με εργασία των €600 των €800 ή €1000.
Ξαφνικά σε συνθήκες πανδημίας, βλέπουμε το ένα σχέδιο να διαδέχεται το άλλο για να βοηθηθούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις. Σε συνθήκες lock down, απολύσεων και συνεχών περιοριστικών μέτρων υπάρχει ο ισχυρισμός για αυξημένες ανάγκες σε χέρια εργασίας. Γιατί; Έχει μελετηθεί σε βάθος αυτή η κατάσταση;
Πριν ληφθούν οι τελικές αποφάσεις πρέπει να απαντηθούν από όλους τους αρμόδιους τα ακόλουθα ερωτήματα. Γιατί οι άνεργοι να μην ενδιαφέρονται να εργαστούν σε κενές θέσεις εργασίας; Γιατί οι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι με μερική απασχόληση και πολύ χαμηλές απολαβές να μην επιθυμούν να εργαστούν σε καλύτερες θέσεις εργασίας με ψηλότερες απολαβές; Γιατί οι εργαζόμενοι που έχουν εργασία σε τομείς πέραν των ειδικοτήτων τους με χαμηλά εισοδήματα δεν ενδιαφέρονται για καλύτερη εργασία; Γιατί σε επιχειρήσεις που δηλώνουν πως έχουν μόνιμες ανάγκες σε εργατικά χέρια, οι προσλήψεις και στη συνέχεια οι αποχωρήσεις εργαζομένων είναι συνεχείς; Γιατί δεν υπάρχουν συνεχείς μετεκπαιδεύσεις ανέργων και άλλων ενδιαφερομένων σε τομείς που υπάρχουν ανάγκες;
Αναμένοντας απαντήσεις από τους αρμόδιους στα πιο πάνω ερωτήματα, προχωρώ και σε μερικές σημαντικές επισημάνσεις. Σε εταιρεία που η κύρια εργασία της πραγματοποιείται με επαγγελματίες οδηγούς τον τελευταίο χρόνο αποχώρησαν οικειοθελώς σχεδόν 100 εργαζόμενοι. Η μετακίνηση οδηγών με επαγγελματική άδεια, από μια εταιρεία σε άλλη είναι συνεχής. Αυτό σημαίνει αυξημένες θέσεις εργασίας;
Στον τομέα της Γεωργίας και Κτηνοτροφίας οι εργοδότες δηλώνουν πως η φυγή των εργαζομένων τους από τρίτες χώρες είναι συνεχής. Οι λόγοι ποικίλουν ανάλογα από την πλευρά που κάποιος θα το αναλύσει, με σημαντικές διαφορές στις εκτιμήσεις. Ειδικά σε αυτό τον τομέα το συνδικαλιστικό κίνημα έχει παραμεριστεί ακόμα και από το υπουργείο Εργασίας. Αποτέλεσμα η πρόσφατη καταγγελία της τελευταίας ανανέωσης της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΣΣΕ), αφού για πολλοστή φορά το υπουργείο αθετεί τις δεσμεύσεις του.
Η αλήθεια είναι πως δεν είναι όλες οι περιπτώσεις οι ίδιες. Σε κάθε επιχείρηση σε κάθε τομέα οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Όμως με όποιο τρόπο και να τις αναλύσει κάποιος το βασικό συμπέρασμα είναι παρόμοιο. Πολλοί εργοδότες εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τους εργαζόμενους τους, χωρίς να διαφεύγει της προσοχής πως υπάρχουν και αρκετοί εργοδότες που συμπεριφέρονται με σωστό τρόπο.
Θα είναι θετικό σε όποια ανάλυση πραγματοποιηθεί να εντοπιστούν και οι βασικές παράμετροι των διαφορών μεταξύ των Κύπριων εργαζομένων και αυτών που προέρχονται από τρίτες χώρες. Ποιοι και για ποιους λόγους είναι πιο ευάλωτοι σε εκμετάλλευση;
Ο Κύπριος εργαζόμενος ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που υπάρχει ΣΣΕ συνήθως διεκδικεί όλα τα δικαιώματα του. Υπάρχουν και περιπτώσεις που θα αποχωρήσει από την εργασία του ψάχνοντας για άλλο εργοδότη, όταν οι παραβιάσεις των όρων εργασίας του δεν γίνονται πλέον ανεκτές. Ο εργαζόμενος από τρίτη χώρα, συνήθως αποδέχεται τις παραβιάσεις των όρων εργασίας του. Ο φόβος μήπως χάσει την εργασία του, τον οδηγεί σε σιωπηρή αποδοχή τους.
Αυτό έμμεσα και άμεσα είναι ταυτόχρονα σημαντική πίεση και για τους Κύπριους εργαζόμενους για ευνόητους λόγους. Είναι ξεκάθαρο ότι με τη νοοτροπία αυτή το πρόβλημα όχι μόνο δεν λύνεται αλλά η κατάσταση δυσχεραίνει. Η λογική της ανοχής μιας πιεστικής κατάστασης από φόβο της απώλειας εργασίας δεν είναι ανεκτή από πλευράς των εργαζομένων.
Από την άλλη οι εργοδότες είναι ορθό να έχουν τους εργαζόμενους που χρειάζονται, νοουμένου ότι τους συμπεριφέρονται σωστά, εφαρμόζοντας ότι προνοούν οι ΣΣΕ. Να τους δίνονται άδειες εργασίας μέσα από συμφωνημένη διαδικασία, αφού αποδεδειγμένα θα έχουν εξαντληθεί όλες οι προσπάθειες για εξεύρεση ντόπιων εργαζομένων.
Υστερόγραφο: Η ΠΕΟ με επιστολή στην υπουργό Εργασίας, στις 29/10/2021 έθεσε ολοκληρωμένες θέσεις και προϋποθέσεις για τον εκσυγχρονισμό της στρατηγικής απασχόλησης ξένου εργατικού δυναμικού.
16/11/2021