ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΩΤΗΡΗ ΦΕΛΛΑ ΑΝ. Γ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΠΕΟ ΣΤΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΟΚΤΩΜΒΡΙΟΥ 2003
Αγαπητές συναδέλφισσες Αγαπητοί συνάδελφοι
Χωρίς αμφιβολία η πραγματοποίηση από την ΠΕΟ της 1ης Παγκύπριας Συνδιάσκεψης Αλλοδαπών Εργαζομένων αποτελεί ένα ξεχωριστό Συνδικαλιστικό γεγονός με ευρύτερες κοινωνικές διστάσεις.
Έχουν περάσει 12 χρόνια από τότε που συμφωνήθηκαν συγκεκριμένα κριτήρια για παραχώρηση αδειών εργασίας σε αλλοδαπούς τα όποία έδωσαν την ευκαιρία σε δεκάδες χιλιάδες Συναδέλφους να έλθουν και να εργάζονται ανάμεσα μας.
Το γεγονός ότι η ΠΕΟ για πρώτη φορά πραγματοποιεί μια τέτοια δραστηριότητα δίνει το δικαίωμα στους φίλους μας να μας κάνουν καλόβουλη κριτική.
Η κριτική αυτή είναι καλοδεχούμενη. Ωστόσο πρέπει να τονίσουμε ότι η ΠΕΟ ποτέ δεν ξέχασε τους αλλοδαπούς. Τόσο το Γενικό Συμβούλιο όσο και οι κλαδικές Συντεχνίες ακόμη και το Συνέδριο της ΠΕΟ συζήτησαν αρκετές φορές πολλά ζητήματα που αφορούν τους αλλοδαπούς.
Οι αποφάσεις των σωμάτων μας και η καθημερινή μας δράση είμαι βέβαιος ότι δεν αμφισβητούνται από κανένα.
Η ΠΕΟ είναι μια καθαρά ταξική οργάνωση. Ως τέτοια οργάνωση δεν μπορούσε παρά να αντιμετωπίζει την παρουσία των ξένων εργαζομένων στην χώρα μας με καθαρά ταξικά κριτήρια και από θέση αρχής. Ήταν κατά συνέπεια απόλυτα φυσικό από την αρχή να υιοθετήσουμε την θέση ότι οι αλλοδαποί πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης με τους υπόλοιπους Κύπριους εργαζόμενους.
Η ΠΕΟ στη μακρόχρονη ιστορία της απέδειξε και στην πράξη ότι είναι η οργάνωση όλων των εργαζομένων ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα, φύλο, θρησκεία ή εθνικότητα.
Με πλήρη επίγνωση των ευθυνών μας έναντι της χώρας μας, και με κύριο γνώμονα την συνεχή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων στο σύνολο τους, καθορίζαμε με τόλμη, σύνεση και υπευθυνότητα σε κάθε φάση της κυπριακής ιστορίας τις θέσεις και τις διεκδικήσεις μας οι οποίες κατά γενική ομολογία εχουν εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον.
Είναι ακριβώς με αυτή τη λογική που το 1992 στη βάση όμως συγκεκριμένων κριτηρίων και προϋποθέσεων συμφωνήσαμε να παραχωρούνται άδειες για εργοδότηση αλλοδαπών.
Δύο ήταν οι κύριοι, βασικοί στόχοι που θέσαμε με τα κριτήρια.
Ο ένας αφορούσε την εξασφάλιση των προϋποθέσεων για ίση μεταχείριση των ξένων, τον αποκλεισμό κάθε επιδιώξεις από επιτήδειους εργοδότες να χρησιμοποιήσουν τους αλλοδαπούς ως φθηνό εργατικό δυναμικό.
Ο άλλος λόγος αφορούσε τη τεχνολογική αναβάθμιση και καλύτερη οργάνωση των επιχειρήσεων ώστε να έχουμε ουσιαστική αύξηση της παραγωγικότητας και κατά συνέπεια καλύτερη ανταγωνιστικότητα των κυπριακής προϊόντων.
Ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα όποιος μελετήσει τα κριτήρια που είχαν συμφωνηθεί τότε, είμαι σίγουρος ότι θα διαπιστώσει ότι ήταν μια ισορροπημένη συμφωνία που η εφαρμογή της θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα στο σύστημα εργασιακών σχέσεων και την εθνική οικονομία.
Για κάποιο χρονικό διάστημα η συμφωνία εκείνη λειτούργησε μέσα σε ικανοποιητικά πλαίσια.
Ωστόσο στη πορεία υπήρξαν εκτροπές, λάθη και παραλείψεις.
Παρατηρήθηκαν φαινόμενα παραγνώρισης των συμφωνηθέντων διαδικασιών. Αναπτύχθηκε η τάση για κακή χρήση της δυνατότητας εργοδότησης αλλοδαπών. Σε αρκετές περιπτώσεις δίδονταν άδειες παρακάμπτοντας τη συμφωνημένη διαδικασία. Δόθηκαν ακόμη άδειες και σε περιπτώσεις που δεν υπήρχε καμιά ανάγκη. Παρέσφρησαν στις αρμόδιες αρχές κριτήρια άλλα από τα συμφωνηθέντα όπως οι προσωπικέ σχέσεις, ή εξυπηρέτηση κομματικών και άλλων σκοπιμοτήτων.
Στη πορεία διάφοροι ιδιώτες και γραφεία εξεύρεσης εργασίας ασχολούνται κύρια με την εισαγωγή ξένων. Αρκετά από αυτά τα Γραφεία για κάθε ξένον που διευθετούν να εργαστεί στη Κύπρο ζητούν από τον εργοδότη ένα μισθό και από τον εργαζόμενο δύο , ακόμη και τρεις μισθούς παρά το ότι αυτό απαγορεύεται.
Όλα τα ποιο πάνω φαινόμενα δεν τα αφήσαμε απαρατήρητα. Κάναμε καταγγελίες διαμαρτυρίες ακόμη και απεργίες.
Δυστυχώς όμως στη πλευρά των εργοδοτών ενισχύθηκε η τάση χρησιμοποίησης των αλλοδαπών ως φθηνά εργατικά χέρια με στόχο την εξασφάλιση μεγάλου και γρήγορου κέρδους.
Έτσι είχαμε την παραβίαση των συλλογικών συμβάσεων. Την πληρωμή κατώτερων μισθών, τις απλήρωτες υπερωρίες, την μη καταβολή εισφορών στα κοινωνικά ταμεία και τα ταμεία προνοίας, την μη καταβολή φιλοδωρήματα κ.α.
Θύματα τέτοιων συμπεριφορών είναι οι Ξένοι εργαζόμενοι, αλλά και Κύπριοι.
Τα μεγάλα βέβαια θύματα είναι οι παράνομοι ξένοι εργαζόμενοι.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία και άλλες οι ξένοι εργαζόμενοι στη Κύπρο, νόμιμοι και παράνομοι ξεπερνούν τις 70.000 και αποτελούν το 20% του εργατικού δυναμικού.
Την ίδια στιγμή η παραγωγικότητα της κυπριακής οικονομίας παραμένει μόλις στο 50% εκείνης που υπάρχει στις χώρες της Ε.Ε.
Αυτό αποδεικνύει ότι πλείστοι Κύπριοι επιχειρηματίες χρησιμοποίησαν την δυνατότητα εργοδότησης Ξένων λανθασμένα με μια βραχυπρόθεσμη προσέγγιση.
Είναι ακριβώς αυτή η νοοτροπία που οδήγησε στην ανεξέλεγκτη παρουσία χιλιάδων ξένων εργαζόμενων με την παράλογη λογική ότι έτσι θα υποσκάπτετο η συλλογική σύμβαση, αλλά κύρια η ισχύς του Συνδικαλιστικού Κινήματος.
Η συμπεριφορά αυτή δημιούργησε αρκετά προβλήματα στους εργατικούς θεσμούς, γέννησε όμως και διάφορα κοινωνικά και άλλα προβλήματα.
Αρκετοί κύπριοι με μια αρχοντοχωριατική συμπεριφορά επιδιώκουν την εργοδότηση ξένων εργατών και ιδιαίτερα ξένων οικιακών βοηθών. Ως αποτέλεσμα σήμερα εργοδοτούνται στη Κύπρο 12000 οικιακές βοηθοί.
Η συμπεριφορά αρκετών από αυτούς τους εργοδότες, πολλές φορές προσβάλλει τον κυπριακό πολιτισμό. Έχομε φαινόμενα απαράδεκτης και απάνθρωπης συμπεριφοράς που εκθέτουν την Κύπρο διεθνώς.
Υπήρξαν περιπτώσεις κακομεταχείρισης, βιασμών, άθλιων συνθηκών διαμονής. Είχαμε περιπτώσεις ξυλοδαρμών απαγόρευση εξόδου κ.α.
Αυτά τα φαινόμενα δεν αποτελούν βέβαια τον κανόνα γιατί ο κυπριακός λαός έχει αναπτυγμένα αισθήματα φιλίας και συμπάθειας προς τον άνθρωπο ανεξάρτητα από το αν είναι Κύπριος ή Ξένος.
Ωστόσο αυτές οι συγκριτικά λίγες περιπτώσεις απάνθρωπης συμπεριφοράς ή ακόμη η ευρύτερη προσπάθεια εξασφάλισης φτηνής εργατικής δύναμης δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτή από κανένα εργαζόμενο
Ως Συνδικαλιστικό κίνημα όχι μόνο καταδικάζουμε τέτοια φαινόμενα αλλά και στην καθημερινή μας δράση οφείλουμε να υπερασπιζόμαστε με κάθε μέσο τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων.
Ευθύνες για αυτά τα φαινόμενα έχουν οι Κύπριοι εργοδότες και οι οργανώσεις, περισσότερη όμως ευθύνη έχουν οι κρατικές αρχές.
Δυστυχώς το κράτος δεν πήρε όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να προστατεύσει τους ξένους από αδικαιολόγητη εκμετάλλευση και εξευτελιστική συμπεριφορά, και να εξασφαλίσει δυνατότητες προάσπισης και διασφάλισης των κοινωνικών αναγκών τους για όσο διάστημα φιλοξενούνται στη Κύπρο.
Πολλές φορές για παράδειγμα συζητήσαμε την ανάγκη δημιουργίας κατάλληλα οργανωμένων κέντρων για συνάντηση, ψυχαγωγία και παροχή βοήθειας σε διάφορα προβλήματα που απασχολούν τους ξένους εργαζομένους.
Κάποιες προσπάθειες κατά καιρούς έγινα. Στην πράξη όμως δεν έχε γίνει τίποτα.
Δικαιολογίες όπως η μη εξεύρεση κατάλληλου χώρου δεν νομίζω ότι μπορούν να προβληθούν ως πειστικές.
Προσδοκούμε ότι η νέα κυβέρνηση έχει και τη θέληση και τη βούληση, έμπρακτα να αποδείξει τις ιδιαίτερες ευαισθησίες της στους ξένους και να πάρει όλα εκείνα τα μέτρα που θα τους κάνει να νοιώσουν ευχάριστη την διαμονή τους στη Κύπρο .
Αναμένουμε και απαιτούμε από την νέα Κυβέρνηση σύντομα να εξαγγείλει μέτρα που να αγκαλιάζουν τους ξένους και θα αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής τους.
Προς αυτή την κατεύθυνση επιβάλλεται να τροποποιηθούν και τα συμφωνηθέντα κριτήρια ώστε να εξυπηρετούν τον αρχικό στόχο που ήταν η πλήρωση των πραγματικών αναγκών της Κυπριακής οικονομίας.
Η παραχώρηση άδειας εργασίας για ένα μόνο συγκεκριμένο εργοδότη πρέπει να αλλάξει ώστε ο αλλοδαπός να νοιώσει ελεύθερος να διεκδικεί τα δικαιώματα του και όχι να εξαναγκάζεται να αποδεχθεί παράλογες απαιτήσεις φοβούμενος ότι αν διεκδικά τα νόμιμα δικαιώματα του ο εργοδότης θα τερματίσει την εργασία και θα το στείλει πίσω στη χώρα του.
Η παράνομη εργοδότηση ξένων αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για όλους.
Αυτή η κατάσταση με την αδυναμία ή και ανοχή σε αρκαιτές φορές των κρατικών οργάνων μας οδηγεί σε απρόβλεπτες καταστάσεις με ευρύτερες κοινωνικές προεκτάσεις.
Γνωρίζουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις το σύστημα είναι βραχυκυκλωμένο οπόταν ο εντοπισμός των παρανόμων είναι ιδιαίτερα δύσκολος.
Εμείς βέβαια θεωρούμε ότι το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι οι άνθρωποι οι οποίοι αναζητούν με κάθε κόστος ένα κομμάτι ψωμί για να ζήσουν αυτοί και οι οικογένειες τους.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι εκείνοι οι εργοδότες που εκμεταλλεύονται το πρόβλημα αυτών των ανθρώπων και τους εργοδοτούν παράνομα, με εξευτελιστικούς όρους.
Σε αρκετές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ότι οι συνθήκες εργασίας, αλλά και οι συνθήκες διαμονής αυτών των ανθρώπων είναι χειρότερες και από αυτές των ζώων.
Η μεγάλη πλειοψηφία των Ξένων ιδιαίτερα των παράνομων ζουν μέσα σε ετοιμόρροπα υποστατικά, χωρίς στοιχειώδεις εγκαταστάσεις υγιεινής με εξωφρενικά ενοίκια. Για να περιορίσουν το κόστος αναγκάζονται να διαμένουν στον ίδιον μικρό χώρο μεγάλος αριθμός ανθρώπων με πολύ σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους αλλά και τις κοινωνικές του σχέσεις.
Το κράτος επιβάλλεται να εξοπλιστεί με ακόμα πιο δυνατή νομοθεσία και οι διωκτικές αρχές να είναι αμείλικτες στις περιπτώσεις εργοδοτών που απασχολούν παράνομα ξένους.
Ακόμη επιβάλλεται να εξεταστεί η εισαγωγή νομοθετικών ή άλλων μέτρων που να προστατεύουν τους Ξένους και στις περιπτώσεις παράλογων ενοικίων. Επιπρόσθετα θα πρέπει να γίνεται έλεγχος και να υπάρχει πιστοποιητικό καταλληλότητας για κάθε υποστατικό που θα προσφέρεται για ενοικίαση.
Αγαπητοί συνάδελφοι/ σσες
Από την 1η Μαΐου 2004 η Κύπρος θα γίνει πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διακίνηση εργατικού δυναμικού ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι ελεύθερη. Το βιοτικό μας επίπεδο αλλά και η τουριστική μας ελκτικότητα αποτελούν κίνητρα για εργαζόμενους από διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες, κύρια πρώην Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες να έλθουν για να εργαστούν στην Κύπρο.
Αυτό το νέο στοιχείο δεν πρέπει να μας βρει απροετοίμαστους. Σίγουρα δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε την αναζήτηση εργασίας από ευρωπαίους πολίτες.
Μπορούμε όμως να εντείνουμε τις προσπάθειες ώστε να εφαρμόζονται αποτελεσματικά οι νόμοι, οι συλλογικές συμβάσεις και γενικά ίδιοι όροι εργοδότησης για όλους τους εργαζόμενους Κύπριους και Ξένους. Αν και οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι θεωρούνται φθηνό εργατικό δυναμικό σίγουρα θα αποτελούν ωρολογιακή βόμβα στο γνώριμο σύστημα εργασιακών μας σχέσεων. Ως κοινωνικοί εταίροι με το βάρος της ευθύνης του κάθε ενός οφείλουμε να συνεργαστούμε και να υιοθετήσουμε πρακτικά μέτρα η εφαρμογή των οποίων θα εξασφαλίζει την εργατική ειρήνη και την ανοδική πορεία της οικονομίας μας.
Τελειώνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι η Συνδιάσκεψη αυτή σηματοδοτεί την αναβάθμιση του ρόλου και των ενεργειών της ΠΕΟ για την λύση πολλών προβλημάτων των ξένων εργατών που είναι πέραν των καθαρά εργασιακών για τα οποία βέβαια όπως και μέχρι σήμερα οι Συντεχνίες μας θα συνεχίσουν να παρακολουθούν.
Η ενημέρωση των αλλοδαπών, η νομική στήριξη των, η σωστή και εξειδικευμένη πληροφόρηση των, η απαίτηση για μέτρα κοινωνικής ευημερίας, η ψυχαγωγία και άλλα είναι μερικά από τα ζητήματα για τα οποία η ειδική επιτροπή που θα δημιουργηθεί σήμερα θα ασχοληθεί και θα προωθήσει.
Ευελπιστούμε στην ισορροπημένη αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων έτσι που η παρουσία κάθε αλλοδαπού στην Κύπρο να είναι μια ευχάριστη ανάμνηση και ο καθένας όταν επιστρέψει στην πατρίδας του να είναι ένας πρεσβευτής της Κύπρου στην χώρα του.
Είμαι βέβαιος ότι με την ενεργό συμμετοχή των παρευρισκομένων και όλων των εργαζομένων, αλλοδαπών και μη, θα μπορέσουμε να υπερασπιστούμε αποτελεσματικά το δικαίωμα για ίση μεταχείριση στη εργασία και στα ωφελήματα, αλλά και να διασφαλίσουμε τα κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα στον κάθε ένα που βρίσκεται στην Κύπρο προσωρινά ή μόνιμα.
Στον αγώνα αυτόν η ΠΕΟ θα είναι πρώτη στις επάλξεις.
Ζήτω η ενότητα και η διεθνής αλληλεγγύη των εργαζομένων.